Existen moitos mitos arredor do suicidio que nos incitan a ter crenzas erróneas sobre o mesmo, sobre a súa prevención e sobre o seu modo de abordalo. O estigma, particularmente arredor dos diagnósticos de saúde mental, disuade de buscar axuda a moitas persoas que pensan en quitarse a vida ou trataron de facelo e, por tanto, non reciben a axuda que necesitan. Estes son algúns dos mitos que debemos desterrar:
“Falar sobre o suicidio pode incitar a cometelo”
Debido ao estigma que existe en torno ao suicidio, a maioría das persoas que teñen unha ideación suicida non saben con quen poden falar. Xeralmente, falar do suicidio de maneira responsable favorece un contexto no que a persoa pode manifestar o que sente. É importante ter en conta que non falar sobre algo, non significa que non estea presente. Ao falar responsablemente sobre o suicidio, non necesariamente desaparecerán as ideacións suicidas, pero favorecerase que non aumenten. En todo caso, sempre se debe abordar o tema con mesura e sen insistencia; ofrecendo no canto de impoñer; evitando ser invasivos e agobiantes.
“A xente que tenta suicidarse é porque quere chamar a atención”
Incluso o que interpretamos como “chamadas de atención” deben ser tomadas en serio, pois cando alguén recorre a elas deste xeito, é porque no fondo existe unha situación de necesidade de axuda. Ademais, non debemos esquecer que, aínda que morrer non sexa o obxectivo final da persoa, isto podería ocorrer se a situación escápase do seu control.
“Quen o di non o fai e quen o fai non o di”
Outra crenza errónea é que aquelas persoas que falan do suicidio non teñen a intención de cometelo. A evidencia dinos que a maior parte das persoas que tentaron suicidarse, expresaron previamente a súa intención con palabras, ameazas, xestos ou cambios de conduta. Falar do suicidio pode ser unha forma de pedir axuda para unha persoa que está a sufrir, pois a maioría das persoas que contemplan o suicidio atópanse nunha situación na que non ven alternativas. Retarlles neste contexto non é aconsellable.
“Quen se suicida ten unha enfermidade mental”
Non todas as persoas que se quitan a vida teñen un trastorno mental. O comportamento suicida adoita implicar un gran sufrimento, pero non necesariamente un problema de saúde mental.
“A persoa con conduta suicida está decidida a morrer”
En realidade, o que non quere unha persoa con conduta suicida é seguir vivindo co sufrimento que sente. Atópase ambivalente entre morrer se a súa situación continúa sendo igual ou vivir se se producen algúns cambios nela. En calquera caso, con axuda especializada pódense ofrecer alternativas, opcións de axuda e apoio.
“Só a xente maior e as persoas con problemas graves suicídanse, polo que na infancia e na adolescencia non hai suicidios”
Cústanos afrontar o suicidio como unha causa de morte en idades temperás da vida. Con todo, unha cuarta parte das mortes por suicidio prodúcense en menores de 25 anos. En ocasións trivializamos os problemas na infancia e a adolescencia como “cousas da idade”, minimizando o grao de sufrimento que lles pode xerar. Debemos ser coidadosos e sensibles con isto, tomando en serio as súas verbalizacións ou condutas relacionadas con ameazas de suicidio.
En canto a que só as persoas con problemas graves suicídanse, hai que ter en conta que o suicidio é multicausal. A valoración que fan distintas persoas dalgunhas situacións pode ser moi diferente, e moitos pequenos problemas poden acumularse ata ser intolerables para algunhas persoas.
“Quen foi suicida algunha vez nunca deixará de selo” ou “a persoa que se repón dunha crise suicida non corre perigo algún de recaer”
Ao redor da metade das persoas que sufriron unha crise suicida tiveron unha nova crise durante os tres meses posteriores. En calquera caso, non se pode xeneralizar, pois a situación de cada persoa é distinta. Se desaparece o sufrimento que fai que alguén non poida ou non queira seguir vivindo así, ou ben se desenvolve estratexias para afrontalo doutra maneira, probablemente os seus pensamentos suicidas se reduzan ou desaparezan.
“A maioría dos suicidios suceden sen advertencia previa”
Aínda que é certo que algúns suicidios cométense sen advertencia previa, unha gran parte veñen precedidos de signos de advertencia verbais ou de conduta. É moi importante coñecer os signos de advertencia para saber identificar se existe un risco e se é necesario poñer en marcha accións de prevención.
“O suicidio non se pode previr”
O suicidio si se pode previr, igual que os accidentes de tráfico, a violencia de xénero ou os homicidios. Pero para iso, é necesaria unha estratexia dotada de recursos adecuados. Neste senso, os medios de comunicación poden ser un valioso aliado na prevención do suicidio se enfocan correctamente as noticias sobre o tema e teñen en conta as suxestións de persoas expertas.
Tamén é fundamental o papel dos profesionais, xa que poden axudar tanto á persoa como á contorna para aprender a identificar riscos: cales son e cales non, que facer ou como actuar en cada caso… Isto é importante, pois a actuación da contorna tamén pode ser determinante na evolución da persoa.
Este traballo coas familias e a contorna é especialmente relevante naqueles casos onde existiron intentos previos de suicidio. O apoio e a información son vitais, pois o medo por perder á persoa ou o non entender por que actúa así, condicionan moitas veces a forma na que a contorna aborda a situación. Facilitar a comprensión sobre o que lle ocorre á persoa en risco de suicidio é fundamental.
“As persoas con conduta suicida son perigosas”
Adóitase crer que, igual que atentan contra si mesmas, poden facelo contra outras persoas, pero en realidade o suicidio é un acto autoagresivo no que os impulsos destrutivos vértense contra a propia persoa e non contra os demais.
Conect@ coa vida 